Gia tăng nhập khẩu nông sản Mỹ
Thông tin từ Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Mỹ (USSEC), hiện Việt Nam là khách hàng mua đậu nành lớn thứ ba Đông Nam Á của Mỹ. USSEC dự báo nhu cầu của Việt Nam tiếp tục tăng do sự phát triển mạnh mẽ của ngành thực phẩm và thức ăn chăn nuôi. Nguyên nhân do người tiêu dùng Việt ngày càng quan tâm đến các sản phẩm nguồn gốc thực vật như đậu nành và đậu nành là nguyên liệu đầu vào cho việc chế biến thức ăn chăn nuôi. Trong khi đó, Việt Nam hiện là quốc gia sản xuất thịt lợn lớn thứ 6 và thủy sản lớn thứ 4 thế giới. Giám đốc khu vực Đông Nam Á và châu Đại Dương USSEC Timothy Loh cũng khẳng định, Việt Nam đang là một trong những thị trường năng động nhất của đậu nành Mỹ.
Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Đỗ Anh Tuấn cho biết: “Mỹ nổi trội về nông sản ôn đới quy mô lớn như ngô, đậu tương, lúa mì. Trong khi Việt Nam mạnh về hàng nhiệt đới như cà phê, điều, cao su, trái cây. Thống kê cho thấy, xuất khẩu nông sản song phương tăng trưởng đều đặn ở mức 10% trong vòng 10 năm vừa qua. Do đó, tôi kỳ vọng ngành nông nghiệp hai nước ngày càng kết nối, mang lại lợi ích cho cả nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng”.
Đầu tháng 6/2025, trong chuyến làm việc tại Mỹ của phái đoàn Việt Nam, Việt Nam đã ký thỏa thuận nhập gần 3 tỷ USD nông sản Mỹ, mở rộng hợp tác nông nghiệp song phương. Theo đó, Việt Nam đã ký 8 thỏa thuận với tổng giá trị 1,1 tỷ USD, bao gồm những cam kết nhập khẩu ngô, lúa mỳ, bột đậu nành, thực phẩm chế biến và gỗ. Cùng với các biên bản ghi nhớ đã ký trước ở Iowa, Ohio và Maryland, tổng kim ngạch mua nông sản Mỹ của Việt Nam đạt gần 3 tỷ USD. Đây được xem khởi đầu cho một giai đoạn hợp tác sâu sắc hơn, hiệu quả hơn giữa cộng đồng DN Việt Nam và bang Iowa, Ohio và Maryland, thể hiện thiện chí của 2 bên cùng vun đắp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Mỹ.
Người tiêu dùng chọn mua thịt nhập ngoại tại một siêu thị trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng
Thỏa thuận lớn nhất trị giá 380 triệu USD giữa Công ty Khai Anh Bình Thuận và Cargill. Cụ thể, Công ty Khai Anh Bình Thuận thống nhất sẽ nhập khẩu 1 triệu tấn khô đậu tương trị giá ước tính 380 - 390 triệu USD từ đối tác Ag Processing Inc (AGP). DN này cũng đã thỏa thuận mua thêm 900.000 tấn ngô và lúa mì từ đối tác United Grain, trị giá khoảng 250 triệu USD. Công ty CP Công nghệ Dinh dưỡng Việt Nhật cũng đã ký hợp đồng với Tập đoàn POET để nhập khẩu 100.000 tấn bã rượu khô (DDGS) và 100.000 tấn khô đậu tương, với tổng giá trị 60 - 70 triệu USD. 7 thỏa thuận còn lại liên quan đến các DN Việt như Thiên Bút, Niceland Foods, RYL Food, Sea2Asia, IMEX CDC, HAWA, Vitana... đối tác Mỹ là Lamex, Intervision Foods, Kember Interiors...
Đáng chú ý, hợp tác công - tư giữa hai nước còn được mở rộng trong thỏa thuận giữa Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Hiệp hội Nhà sản xuất thịt lợn bang Iowa. Theo đó, hai bên cam kết tăng cường quan hệ thương mại, khuyến khích liên kết các nhà chăn nuôi của Việt Nam và bang Iowa qua tổ chức các hội thảo kỹ thuật, sự kiện quảng bá, kết nối thương mại. Không chỉ vậy, nhiều DN khác của Việt Nam cũng đã ký kết các thỏa thuận nhập khẩu sản phẩm đậu nành, thịt, trái cây và các loại nông sản khác từ các đối tác tại Iowa với giá trị hàng trăm triệu USD, cho thấy tín hiệu tích cực cho thương mại song phương.
Giới chuyên gia nhận định, đây là một phần trong nỗ lực thúc đẩy thỏa thuận thương mại giữa hai nước, đồng thời giúp Việt Nam đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu phục vụ cho ngành chăn nuôi và chế biến thực phẩm trong nước. Các thỏa thuận về nông sản giữa Mỹ và Việt Nam là một phần trong các cuộc đàm phán rộng hơn về hiệp định thương mại song phương. Trong đó, Việt Nam cam kết tăng cường nhập khẩu hàng hóa của Mỹ nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại giữa hai nước.
Chính phủ trợ lực, doanh nghiệp chủ động
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, trước tình hình Mỹ có thể điều chỉnh chính sách thuế và áp dụng những tiêu chuẩn khắt khe hơn với hàng hóa nhập khẩu, Việt Nam đã có những bước chuẩn bị chủ động. Đặc biệt, đối với hàng nông sản, Việt Nam đã có kịch bản ứng phó nhằm giảm thiểu tác động. Đó là một số mặt hàng nông sản của Mỹ xuất khẩu vào Việt Nam sẽ giảm thuế để xử lý một cách hài hòa cả hai chiều. Liên quan động thái này, ngày 31/3/2025, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định 73/2025 NĐ-CP sửa đổi, bổ sung mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi với một số mặt hàng. Theo đó, mức thuế nhập khẩu với các mặt hàng như: gỗ, đùi gà đông lạnh, hạt dẻ cười, hạnh nhân, quả táo tươi, cherry, nho khô... Trong đó, gỗ và sản phẩm từ gỗ sẽ đồng loạt giảm từ mức thuế nhập khẩu 20 - 25% xuống còn 0%, ngang bằng với thuế từ phía Mỹ.
Trước đó, Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP Hồ Chí Minh cũng có kiến nghị Chính phủ nên xem xét sửa đổi mức thuế nhập khẩu các sản phẩm gỗ từ Mỹ để giảm thiểu nguy cơ bị áp dụng các biện pháp thuế đối ứng từ phía Mỹ. Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam Ngô Sỹ Hoài chia sẻ: "Chúng tôi rất kỳ vọng phía Mỹ sẽ xem xét một cách công bằng, minh bạch, thỏa đáng để không áp thuế đối ứng với các sản phẩm gỗ của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Nó có thể tạo ra sự cạnh tranh của sản phẩm gỗ sản xuất ở Việt Nam với sản phẩm gỗ nhập khẩu. Về phía các DN chế biến phục vụ thị trường nội địa cũng cần chia sẻ và nâng cao năng lực cạnh tranh".
Dưới góc độ chiến lược thương mại, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) nhận định, Việt Nam cần tiếp tục gia tăng nhập khẩu nông sản từ Mỹ nhằm góp phần cân bằng cán cân thương mại trong bối cảnh Mỹ đang có xu hướng siết chặt các chính sách thương mại. Trong đó, giải pháp hiệu quả để giảm áp lực từ chính quyền Mỹ là mở rộng nhập khẩu các mặt hàng nông sản Mỹ như đậu nành, thịt bò, ngô và lúa mì - những sản phẩm mà Mỹ đang dư thừa nguồn cung và muốn tìm thị trường tiêu thụ.
Đưa ra khuyến nghị đối với các DN Việt Nam, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, DN cần nhanh chóng ứng dụng đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, đa dạng hóa hình thức xúc tiến thương mại, khuyến khích triển khai các kênh thương mại điện tử để đưa nông sản đến với khắp thị trường toàn cầu với chi phí thấp nhất. Nông sản Việt cần hướng đến xuất khẩu những sản phẩm có giá trị gia tăng cao và tập trung cao độ đa dạng hóa thị trường, khai thác hiệu quả các cơ hội mở cửa thị trường, nhất là trong khuôn khổ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để đẩy mạnh xuất khẩu vào các thị trường lớn. “Việt Nam cần chủ động đàm phán với Mỹ để duy trì môi trường thương mại ổn định, giảm thiểu nguy cơ áp thuế hoặc các biện pháp kiểm soát gắt gao trong giai đoạn tới. Đồng thời, Nhà nước cần hồ trợ DN qua công tác điều hành tỷ giá, ưu tiên hạn mức vay vốn với lãi suất hợp lý cho nông sản xuất khẩu do giá nguyên liệu trong nước tăng cao” - TS Nguyễn Trí Hiếu đề xuất.
Trích dẫn
